Narkotyki w pracy – stan prawny dotyczący kwestii testowania
Narkotyki w pracy – stan prawny dotyczący kwestii testowania Prewencyjne bądź wyrywkowe kontrolowanie pracowników pod kątem obecności w organizmie narkotyków, to sprawa trudna i prawnie nieuregulowana. Jaki jest stan na dziś i jakie są plany zmian w przepisach?
Sprawa, wbrew pozorom nie jest taka prosta. Z jednej strony żaden pracodawca, ale pewnie także i klient firmy (np. transportowej) nie chciałby, by pracownik – choćby kierowca autobusu, pracował będąc pod wpływem substancji zmieniających świadomość.
Z drugiej strony możliwość regularnego lub wyrywkowego sprawdzania, czy tak właśnie nie jest, podpada pod pozyskiwanie informacji o stanie zdrowia pracownika, do czego pracodawcy nie są uprawnieni (RODO!).
Sytuacja prawna w Polsce – dziś i jutro
Aktualnie prowadzenie prewencyjnych i wyrywkowych kontroli stanu nietrzeźwości i odurzenia narkotykami jest dla pracodawców w naszym kraju niedostępne. Ewentualny test przeprowadzić może jedynie pracownik policji lub innego uprawnionego organu. Z drugiej strony pracodawcy nie może pozwolić pracownikowi na pracę, jeśli istnieje uzasadnione podejrzenie, że jest on pijany…
Ten absurd powinien zostać rozwiązany. W grudniu 2020 roku Rzecznik Praw Obywatelskich wezwał odpowiednie ministerstwo do przyspieszenia prac nad projektem nowych przepisów.
Zgodnie z nimi, pracodawcy mają mieć możliwość przeprowadzania prewencyjnych kontroli w zakresie używania przez pracownika alkoholu i narkotyków. Pracownik, u którego wynik testu okazałby się pozytywny, miałby nie być dopuszczony do pracy.
Na odpowiednie przepisy wciąż czekamy.
Jak to wygląda w innych krajach (USA, Wielka Brytania)
W Stanach Zjednoczonych ogólne przepisy federalne są jednoznaczne – pracodawca ma prawo testować na obecność narkotyków i alkoholu nie tylko obecnych, ale także przyszłych pracowników. Kropka. Szczegóły zależą od stanu. Np. w Oregonie prawo to obejmuje wszystkich pracodawców, zaś w Nevadzie dotyczy ono agencji stanowych.
Na Florydzie kandydata do pracy należy poinformować o tym, że będzie przetestowany. W Idaho poddanie się testowi jest warunkiem przyjęcia do pracy.
Gdzieniegdzie testy prowadzone są wyrywkowo, w innych miejscach nie ma takiej możliwości. Każdy stan realizuje politykę antynarkotykową i antyalkoholową w pracy inaczej, doprecyzowując swoje przepisy indywidualnie. Testuje się z moczu, krwi, wymazów z ust, wydychanego powietrza, a czasem potu i włosów.
W Wielkiej Brytanii z kolei testowanie w miejscu pracy może być włączone do polityki BHP danej firmy na podstawie Ustawy o bezpieczeństwie i higienie pracy z roku 1974. Jedną z form realizacji tej ustawy może być przesiewowe testowanie kandydatów do pracy, testy wyrywkowe pracowników i testowanie pracownika po wystąpieniu jakiegoś niebezpiecznego incydentu.
Co istotne, na tego typu testowanie pracownik musi się zgodzić podpisując umowę o pracę lub potwierdzając fakt, że zapoznał się z wewnętrznymi przepisami BHP, które zostały odpowiednio spisane. To sprawa poważna, ponieważ wykrycie u pracownika alkoholu lub narkotyków to podstawa do zwolnienia bez odprawy i okresu wypowiedzenia.